Συμπληρώνοντας 20 χρόνια στο χώρο της παραγωγής και διακίνησης πολλαπλασιαστικού υλικού αισθάνομαι ότι κάποια πράγματα πρέπει να μπουν σε μια σειρά. Θα πρέπει όλοι όσοι εμπλέκονται στον κλάδο, να κατανοήσουν ότι είναι μονόδρομος να διακινείται πολλαπλασιαστικό υλικό με όλα τα απαραίτητα παραστατικά και αυτό να παράγεται με σωστό τρόπο και πάνω από όλα με νόμιμο τρόπο.
Από τον Άρη Κωνσταντινίδη*
Ήταν αρχές του 2005 όταν έκανα την πρώτη μου επικοινωνία μέσω της εταιρείας που εργάζομαι όλα αυτά τα χρόνια (ΒΙΤΡΟ ΕΛΛΑΣ Α.Ε), με μια γαλλική εταιρεία που είχε τα δικαιώματα μιας πολύ γνωστής ποικιλίας μήλου. Ζητούσα τότε να μας παραχωρήσουν το δικαίωμα να παράγουμε νόμιμα την συγκεκριμένη ποικιλία στην Ελλάδα. Η απάντηση ήρθε σε λίγες μέρες και ήταν αρνητική, γιατί στην Ελλάδα όλα παράγονται «μαύρα» δηλαδή παράνομα. Αυτό το γεγονός με πείσμωσε και αποφάσισα ότι κάτι έπρεπε να αλλάξει.
Άρχισα να τότε επικοινωνώ με διάφορα ινστιτούτα, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού. Ήρθε η πρώτη συνεργασία το 2007 με το Ιταλικό ινστιτούτο CRPV και το πανεπιστήμιο της Bologna. Ακολούθησαν κι άλλες μεγάλες συνεργασίες τα επόμενα χρόνια.
Μερικές από αυτές ήταν και συνεχίζουν έως και σήμερα οι παρακάτω:
●Vivai
F.lliZanzi
●CDB
●International
Plant Selection (IPS)
●Escande
●Battistini
Vivai
●Cot
International
●KIKU GmBh
●Jingold
Ήταν δύσκολο να πείσεις και να προχωρήσεις σε συνεργασία με όλους αυτούς τους μεγάλους οίκους του εξωτερικού. Οι συμφωνίες ήταν δύσκολες, με σκληρούς όρους πολλές φορές και με υψηλό ρίσκο. Το ρίσκο όμως ήταν μεγαλύτερο όχι τόσο γιατί οι όροι ήταν δύσκολο να επιτευχθούν, αλλά γιατί προαπαιτούμενο όλου αυτού του νέου εγχειρήματος ήταν ότι έπρεπε πρώτα εμείς στη ΒΙΤΡΟ να υιοθετήσουμε μια λέξη. Η λέξη αυτή ήταν η λέξηΝοοτροπία.Ουσιαστικά μιλάμε για αλλαγή νοοτροπίας. Ήταν κάτι που στην Ελλάδα γινόταν για πρώτη φορά. Διακίνηση πολλαπλασιαστικού υλικού οπωροφόρων δέντρων με δικαιώματα “royalties”. Τι σήμαινε όμως αυτό;
Αρχικά ότι τα δέντρα θα ήταν πιο ακριβά. Η αύξηση θα οφείλονταν στα δικαιώματα, που θα εισέπραττε ο διατηρητής της ποικιλίας, και όχι η εταιρεία που θα αποκτούσε το δικαίωμα παραγωγής και διακίνησης της ποικιλίας αυτής. Αυτή ήταν η πρώτη ανάγνωση και δυστυχώς πολύ έσπευσαν να πουν ότι αυτό ήταν ένα τέχνασμα για να ανεβάσουμε τις τιμές πώλησης των δέντρων. Στην ουσία αυτό ήταν η αρχή σωστής διακίνησης πολλαπλασιαστικού υλικού οπωροφόρων δέντρων. Σαν παρένθεση να πω, ότι έως τότε τα δέντρα παράγονταν ως εξής: Οι φυτωριούχοι παίρναν “μάτια” από κτήματα που είχαν μια “καλή” ποικιλία και εμβολίαζαν στα υποκείμενα που μέχρι τότε και αυτά ήταν αμφίβολης προέλευσης (σπορόφυτα, μοσχεύματα από μη εγκεκριμένη φυτεία).
Δυστυχώς ακόμα στις μέρες μας γίνεται το ίδιο σε μεγάλο ποσοστό. Θυμάμαι τονJean Pierre Darnaud, ιδιοκτήτη του IPS μου είχε πει ότι αυτό που ξεκινούσαμε τότε ήταν δύσκολο και πράγματι θα χρειαζόταν μεγάλη προσπάθεια να ξεμάθουμε τον κόσμο τον λάθος τρόπο και να τον μάθουμε τον σωστό. Ο ίδιος το είχε κάνει στη Γαλλία πολλά χρόνια πριν, στην αρχή της δεκαετίας του 80 και τότε ο ίδιος ο πατέρας του, τον αποκάλεσε τρελό και ρομαντικό. Μερικά χρόνια αργότερα, όταν χρειάστηκε να ξανακάτσω στα θρανία για τις ανάγκες του μεταπτυχιακού μου, έμαθα, μάλλον ξανάκουσα αυτό που μου είχε πει ο Darnaud, ότι η απομάθηση είναι πιο δύσκολη από τη μάθηση. Το ίδιο μου είχε πει και ο Claus στις αρχές της κρίσης στην Ελλάδα, oτότε CEO του CDB (Gisela υποκείμενα), ότι δηλαδή μια λέξη πρέπει να είναι στο μυαλό μας. Η λέξη νοοτροπία και πως θα την αλλάξουμε.
Μετά από τόσα χρόνια αγώνων, δοκιμών νέων ποικιλιών και έρευνας συνεχίζω να πιστεύω ότι πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία και ότι δεν είναι αργά. Κάθε χρόνο έρχονται άνθρωποι που μου λεν ότι πήραν μια ποικιλία (εννοείται χωρίς δικαιώματα) και ότι είτε βγήκε κάτι άλλο, είτε ότι είχαν πρόβλημα φυτοϋγείας τα δέντρα και ένα σωρό αλλά. Διαβάζω καθημερινά στα social media παράπονα παραγωγών ότι προμηθεύτηκαν πολλαπλασιαστικό υλικό και ότι δεν ήταν αυτό που περίμεναν. Ποιος φταίει τελικά για αυτή την κατάσταση; Ο φυτωριούχος, ο παραγωγός, οι μεσάζοντες, οι συνεταιρισμοί, τα μαγαζιά αγροεφοδίων, το Κράτος; Εγώ πιστεύω όλοι μαζί, γιατί έχουν λάθος νοοτροπία.
Θέλουμε υψηλής ποιότητας πολλαπλασιαστικό υλικό, καινοτόμο και σύγχρονο αλλά και παράλληλα φτηνό. Ο φυτωριούχος θέλει νέες ποικιλίες χωρίς δικαιώματα και θέλει να τις διακινεί χωρίς τα απαραίτητα χαρτιά (τιμολόγια, φυτοϋγεινομικά διαβατήρια) και μη πληρώνοντας τα σωστά ανταποδοτικά τέλη στο Κράτος. Το Κράτος από την άλλη δεν κάνει τους απαραίτητους ελέγχους είτε γιατί δεν έχει τους κατάλληλους ανθρώπους, είτε γιατί αυτοί δεν φτάνουν. Που να πρωτοπάνε; Οι συνεταιρισμοί θέλουν νέες ποικιλίες αλλά όταν υποβάλουν κάποιο πρόγραμμα αναγκάζονται να βαφτίσουν τις νέες ποικιλίες με άλλο όνομα για να “περάσει” το πρόγραμμα.
Ξαναγυρνάμε λοιπόν στη λέξη νοοτροπία και τι πρέπει να κάνουμε για να την αλλάξουμε. Πρέπει απλά να παραδεχτούμε κάποια πράγματα και να αποφασίσουμε να τα αλλάξουμε. Ποια είναι αυτά; Μα όλα όσα γράφονται παραπάνω. Έτσι λοιπόν, αν αποδεχτούμε την πραγματικότητα και όλοι μαζί παλέψουμε για ένα κοινό σκοπό, θα έχουμε πολλαπλασιαστικό υλικό υψηλών προδιαγραφών. Ο παραγωγός θα προμηθεύεται αυτό που θέλει στη σωστή τιμή και δεν θα χρειάζεται να φυτεύσει 2 και 3 φορές το χωράφι του γιατί είχε πάρει φτηνά δέντρα χωρίς τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Το Κράτος θα πρέπει να ξαναδεί τους κανόνες που διέπουν τον κλάδο. Να συζητήσει με όλους τους εμπλεκόμενους (παραγωγούς, φυτωριούχους, συνεταιρισμούς κ.α) και να μπουν οι σωστές βάσεις για μια νέα αρχή.
Πιστεύω ότι όλοι μαζί μπορούμε να καταφέρουμε να αλλάξουμε την μέχρι τώρα λάθος νοοτροπία και σιγά σιγά να χτίσουμε μια νέα, στις σωστές βάσεις.
*Ο κ. Άρης Κωνσταντινίδης, είναι Διευθυντής Πωλήσεων ΒΙΤΡΟ ΕΛΛΑΣ Α.Ε. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Αγροέκφραση" (τεύχος 144, 12.03.2022)
